Czy absencję pracowniczą można obniżyć?

Istnieje wiele odpowiedzi na pytanie, jaki powinien być dobry pracownik. W jednym miejscu ceniona będzie kreatywność, w innym – dokładne przestrzeganie procedur. Są szefowie stawiający na samodzielność i ci wymagający wykonywania instrukcji. Peter Drucker mówił o pracowniku, który o swojej pracy wie więcej niż inne osoby w organizacji i potrafi rozwijać się pod wpływem informacji. Jedno się nie zmienia – dobry pracownik musi być obecny. Obecność może przy tym mieć różne formy. Zdarza się, że pracownik jest obecny ciałem, lecz nie duchem, i to też bywa zmorą zarządzających. Zajmijmy się jednak samą fizyczną dostępnością. Już w punkcie wyjścia jest ona ograniczona ustalonym (zgodnie z prawem i umowami) czasem pracy, zasadami pracy w dni wolne i święta oraz prawem do urlopów wypoczynkowych i okolicznościowych. Dodatkowo dostępność obniża absencja.

W Polsce nieobecność w pracy z powodu choroby liczona jest w milionach dni. Według danych ZUS w 2018 roku (ostatnie dostępne dane za pełen rok) wyniosła 243 692 600 dni. Przyjmując, że na jednego zatrudnionego przypada prawie 15 dni zwolnienia w roku, łatwo policzyć koszty absencji dla własnej firmy. Jest to dla pracodawców istotny problem, dlatego też od klientów ICAS często słyszymy pytanie, czy jest możliwe jego ograniczenie. Oczywiście pewien poziom absencji należy zaakceptować, nie mamy bowiem wpływu na zdarzenia losowe. Niemniej części przyczyn nieobecności jesteśmy w stanie skutecznie przeciwdziałać.

Nie zawsze nieunikniona jest na przykład absencja z powodu problemów życia psychicznego. Warto zwrócić na nią uwagę, ponieważ jest to dynamicznie rosnące zjawisko. Podczas gdy ogólny poziom absencji chorobowej w ciągu 10 lat podniósł się o niecałe 20%, absencja w kategorii „zaburzenia psychiczne i zachowania” w latach 2008–2018 podwoiła się. Obecnie dotyczy około 7% pracowników, a przeciętna długość zwolnienia z tego powodu to 17,6 dnia rocznie. Już same te liczby pokazują znaczący wpływ problemów życia psychicznego na działalność biznesową. A uwzględnić należy również udział problemów natury psychicznej w innych przyczynach absencji, między innymi w powstawaniu chorób somatycznych (np. układu krążenia), w obniżeniu odporności organizmu czy osłabieniu uważności, która może chronić przed wypadkami. Zdarzają się także „ucieczki” na różnego typu zwolnienia, kiedy poziom stresu staje się zbyt duży do zniesienia.

Dbałość o życie psychiczne, własną równowagę i dobre samopoczucie nie jest luksusem. Jest potrzebą, której zaspokojenie przekłada się bezpośrednio i pośrednio na możliwość dobrego funkcjonowania w życiu i w pracy. Dlatego Program EAP ICAS przynosi realne korzyści pracownikom, zespołom i firmom. Łatwy i stały dostęp do psychologów, prawników i doradców finansowych, jaki zapewniamy pracownikom naszych klientów, pomaga im radzić sobie z wyzwaniami i problemami w taki sposób, żeby nie dochodziło do sytuacji ich spiętrzenia, w której jedynym wyjściem będzie udanie się na zwolnienie.

Nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować absencji, jednak dobrze wdrożony Employee Assistance Program potrafi skutecznie obniżyć jej poziom. Można szacować, że roczny koszt EAP zwróci się, kiedy dzięki programowi uda się zmniejszyć absencję już o pół dnia pracy na każdego pracownika otrzymującego średnie krajowe wynagrodzenie. A zatem redukcja samej tylko absencji o kilka procent powoduje, że EAP jest rozsądną inwestycją. Z naszych doświadczeń wynika, że realne możliwości obniżenia poziomu absencji są znacznie większe. A po stronie zysków trzeba jeszcze uwzględnić znaczący wpływ programu EAP na poprawę efektywności pracy.

Opracowania tematyczne ZUS – absencja chorobowa.

Komunikaty GUS – liczba zatrudnionych i przeciętne miesięczne wynagrodzenie.