Relacje 2.0 – o bliskości dzisiaj

Nigdy wcześniej nie byliśmy tak połączeni, a jednak dla wielu z nas samotność jest codziennością. Smartfony, media społecznościowe, randkowe aplikacje i… sztuczna inteligencja – to wszystko redefiniuje, czym dziś jest bliskość. Czy w erze cyfrowej naprawdę łatwiej kochać i przyjaźnić się na odległość? A może tworzymy złudzenie relacji, które nie zaspokajają naszych najgłębszych potrzeb?

Cyfrowa intymność – nowa definicja więzi

Jeszcze 20 lat temu budowanie relacji opierało się niemal wyłącznie na spotkaniach twarzą w twarz. Dziś dla wielu młodych ludzi rozmowa wideo czy czat z emoji wystarczają, by poczuć się blisko. Dane Pew Research Center (2023) pokazują, że co piąty dorosły Amerykanin poniżej 30. roku życia twierdzi, że poznał swojego obecnego małżonka lub partnera online. A według badania firmy Digital Care 31% Polaków korzysta z aplikacji randkowych.

Z drugiej strony badania Uniwersytetu Pensylwanii dowodzą, że im więcej czasu spędzamy w mediach społecznościowych, tym bardziej rośnie nasze poczucie osamotnienia. Psycholożka Sherry Turkle, autorka książki Alone Together, pisze wprost: technologia daje nam złudzenie towarzystwa, ale nie uczy prawdziwej bliskości.

Trudne emocje w świecie wiecznych uśmiechów

Bycie stale online sprawia, że coraz trudniej radzimy sobie z trudnymi emocjami. Ekran pokazuje głównie uśmiechy, sukcesy i momenty chwały – ponieważ tak projektujemy nasze profile. Rzadko dzielimy się smutkiem, złością czy poczuciem porażki, bo to mniej „lajkowalne”. W efekcie wielu z nas porównuje swoje codzienne życie, pełne wzlotów i upadków, z wyretuszowaną wersją rzeczywistości innych.

Badania Royal Society for Public Health w Wielkiej Brytanii pokazują, że Instagram jest medium, które najsilniej obniża samoocenę młodych ludzi – bo właśnie tam dominują zdjęcia, które kreują złudzenie idealnego życia. Coraz trudniej nauczyć się otwarcie mówić o tym, co trudne, skoro świat online nagradza tylko dobre emocje.

Kiedy bliskość programuje algorytm – relacje z AI

Nowym zjawiskiem są relacje ze sztuczną inteligencją. Aplikacja Replika AI ma już ponad 10 milionów użytkowników – część z nich traktuje swojego wirtualnego rozmówcę jak przyjaciela, a nawet partnera. Gdy w 2023 roku firma ograniczyła funkcje flirtu i intymnych rozmów, wielu użytkowników publicznie deklarowało, że przeżywa prawdziwą żałobę po stracie cyfrowego towarzysza. To przykład, jak bardzo zacierają się granice między tym, co wirtualne, a tym, co emocjonalnie realne.

Z jednej strony badanie Harvard/Wharton z ubiegłego roku pokazuje, że AI może zmniejszyć samotność, ponieważ daje poczucie rozmowy bez oceny. Z drugiej psychoterapeuci ostrzegają, że relacje z botami są jak lustro – pokazują nam tylko to, co chcemy usłyszeć. W Japonii popularność zyskują urządzenia takie jak Gatebox – hologramowe partnerki anime, które witają właścicieli w domu. Dla niektórych to substytut relacji. Dla innych – sygnał, że uciekamy w świat, w którym program łatwiej zrozumie nasze potrzeby niż drugi człowiek. Pozostaje jednak pytanie, czy prawdziwa bliskość bez ryzyka odrzucenia i bez konfliktu w ogóle istnieje?

Elastyczne relacje – więcej wolności czy chaos?

Dziś coraz więcej osób próbuje związków, które wymykają się tradycyjnym definicjom. Z raportu YouGov (2021) wynika, że co piąty millenials w USA jest otwarty na związki otwarte lub poliamorię. Psycholożka Esther Perel w Inteligencji erotycznej zauważa, że współczesne pary próbują godzić potrzebę wolności z potrzebą bezpieczeństwa. Jednak organizacja Relate ostrzega: brak jasnej komunikacji w takich układach to prosta droga do nieporozumień i rozstań.

Czy da się zbudować prawdziwą bliskość w erze cyfrowej?

Choć technologia zmienia wszystko, podstawowa potrzeba pozostaje ta sama: chcemy być widziani, słuchani i akceptowani. Badanie Harvard Study of Adult Development – najdłuższe badanie nad szczęściem na świecie – jasno pokazuje, że to właśnie bliskie relacje są kluczowe dla zdrowia i satysfakcji z życia. Ani lajki, ani wirtualni towarzysze nie zastąpią dotyku, wspólnego śmiechu i czułości.

Nie uciekniemy od smartfonów ani sztucznej inteligencji. Ale to od nas zależy, czy będziemy z nich korzystać mądrze. Jeśli nie zapomnimy, że za każdym powiadomieniem stoi ktoś, kto – tak samo jak my – potrzebuje prawdziwej bliskości. A od czego zacząć? Może od relacji z samym sobą? Zapraszamy do odsłuchania rozmowy dziennikarki Małgosi Kwiatkowskiej z Kamilem Czajkowskim - psychologiem, trenerem biznesu i coachem.

Polecamy też inne podcasty Lyra Polska. W każdym odcinku badamy istotny temat, rozmawiając z ekspertami w danej dziedzinie. To okazja do poznania nowych perspektyw i zdobycia cennych informacji w przystępnej formie. Wszystkie nasze treści wpisują się w naszą misję, którą jest odbudowywanie i utrzymywanie efektywnej równowagi. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat programu EAP, skontaktuj się z nami.