Ukryty ogień w pracy. Złość a wypalenie zawodowe

Złość w pracy to temat, o którym rzadko mówimy otwarcie. Kojarzy się z utratą kontroli, impulsywnym wybuchem czy brakiem profesjonalizmu. Ale tłumiona złość nie znika – zamienia się we frustrację, odbiera energię i radość, a z czasem może prowadzić do wypalenia zawodowego. Czy jednak zawsze musi być niszcząca? A może, jeśli nauczymy się ją rozumieć, może stać się naszym sprzymierzeńcem?

Ciało i umysł w ogniu

Złość to nie tylko stan psychiczny. To reakcja całego organizmu – przyspieszone tętno, zaciśnięte pięści, zaciśnięte zęby, napięte mięśnie, przypływ adrenaliny. Badania pokazują, że przewlekła złość zwiększa poziom kortyzolu i może prowadzić do problemów zdrowotnych: od bezsenności po choroby serca.

Psycholog kliniczna Harriet Lerner zauważa, że gniew jest sygnałem ostrzegawczym, którego warto wysłuchać. Kiedy go ignorujemy w imię „profesjonalizmu”, sygnał nie cichnie – tylko znajduje ujście w postaci przewlekłego stresu czy chorób psychosomatycznych. Emocje działają jak alarm przeciwpożarowy – można go wyłączyć, ale ognia to nie ugasi. A zatem pytanie nie brzmi, czy się złościć, lecz jak mądrze potraktować tę emocję.

Złość w pracy – tabu czy normalność?

W wielu firmach złość pozostaje emocją „zakazaną”. Tymczasem badania Umbry i Fasbender (2025) pokazują, że w pracy nie zawsze działa destrukcyjnie – jeśli towarzyszą jej konstruktywne strategie radzenia sobie, może mobilizować do działania i wspierać realizację celów.

Największe zagrożenie pojawia się wtedy, gdy pracownicy tłumią emocje. Niewyrażana złość przekształca się w przewlekłą frustrację i przyspiesza wypalenie zawodowe. To dowód, że nie chodzi o to, by złości się pozbyć – ale by nauczyć się ją rozumieć i nadawać jej konstruktywną formę.

Od złości do „mądrego buntu”

Złość może być impulsem do zmiany – sygnałem, że coś w naszej pracy nie działa. Todd B. Kashdan, autor książki The Art of Insubordination, pisze o „mądrym buncie” – sprzeciwie, który nie niszczy, ale otwiera przestrzeń do tworzenia nowych rozwiązań. To nie jest krzyk dla samego buntu, lecz odważne i świadome wykorzystanie emocji, by zakwestionować status quo i wskazać lepszą drogę.

Badania duetu Szczygieł i Mikolajczak (2018) potwierdzają, że inteligencja emocjonalna pełni tu kluczową rolę – osoby potrafiące rozumieć i nazywać swoje emocje rzadziej wpadają w spiralę wypalenia. „Mądry bunt” nie oznacza więc braku kontroli, ale łączenie odwagi ze świadomością emocjonalną – i właśnie to staje się realną ochroną przed skutkami przewlekłego stresu i frustracji.

Złość jako ochrona przed wypaleniem

Według badań globalnych aż 76% pracowników deklaruje, że sporadycznie doświadcza wypalenia zawodowego. To zjawisko, które dotyka większości z nas. Ale właśnie złość – choć często spychana na margines – może być naszym systemem wczesnego ostrzegania.

Gdy uczymy się jej słuchać, łatwiej zauważamy, gdzie leżą nasze granice i kiedy potrzebujemy zmiany. A organizacje i liderzy, którzy tworzą przestrzeń na bezpieczne wyrażanie emocji, zmniejszają ryzyko wypalenia i budują kulturę opartą na autentyczności oraz zaufaniu.

Czy da się pracować bez wypalenia?

Nie unikniemy trudnych emocji w pracy. Ale możemy nauczyć się je rozumieć i wykorzystywać w konstruktywny sposób. Złość, potraktowana jak kompas, zamiast niszczyć, może pomóc nam odzyskać równowagę i poczucie sensu. Jak zrobić pierwszy krok w tej podróży? Między innymi o tym, w rozmowie z Małgosią Kwiatkowską, mówi Dominik Pieczewski – psychoterapeuta, trener i konsultant w Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów, który specjalizuje się w szkoleniach m.in. z kierowania zespołem i komunikacji interpersonalnej.

Polecamy też inne podcasty Lyra Polska. W każdym odcinku badamy istotny temat, rozmawiając z ekspertami w danej dziedzinie. To okazja do poznania nowych perspektyw i zdobycia cennych informacji w przystępnej formie. Wszystkie nasze treści wpisują się w naszą misję, którą jest odbudowywanie i utrzymywanie efektywnej równowagi. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat programu EAP, skontaktuj się z nami.