Lider w świecie sprzeczności. Szansa w paradoksach

Sprzeczności są dziś codziennością lidera. Z jednej strony oczekuje się od niego twardości – jasnego wyznaczania granic, egzekwowania zasad i podejmowania trudnych decyzji. Z drugiej – empatii, autentyczności i tworzenia środowiska, w którym każdy może poczuć się bezpiecznie i wyrazić swoje zdanie. Bycie przywódcą w takich realiach przypomina balansowanie na linie: każdy krok wymaga uważności, a utrata równowagi grozi upadkiem.

Nic dziwnego, że liderzy coraz częściej mówią o napięciu, które w nich narasta. Pojawia się poczucie winy, że zawsze robią „za mało” albo „nie tak”. Frustracja, że nie da się pogodzić wszystkich oczekiwań. A czasem nawet wypalenie – bo próba sprostania sprzecznym standardom zwyczajnie wyczerpuje.

Sprzeczności – naturalne czy toksyczne?

Paradoksy same w sobie nie są niczym złym. Jak podkreślają Bolden i Witzel w książce Leadership Paradoxes: Rethinking Leadership for an Uncertain World, zdrowe napięcia mogą pobudzać kreatywność i rozwój. Problem pojawia się, gdy sprzeczności stają się toksyczne – gdy lider zamiast szukać równowagi, ulega presji i próbuje w pojedynkę udźwignąć niemożliwe oczekiwania.

Dodatkowym źródłem stresu jest świat mediów społecznościowych. Na LinkedIn dominują historie „idealnych” liderów: zawsze spokojnych, inspirujących. Jak pokazują badania Herminii Ibarry (Harvard Business Review), ta presja paradoksalnie zmusza wielu menedżerów do zakładania masek i odgrywania ról, które niewiele mają wspólnego z ich prawdziwym „ja”.

Napięcie i emocje

Co się dzieje, gdy sprzeczności się kumulują? Badania Batool (2023) wskazują, że przewlekłe napięcie emocjonalne u liderów może prowadzić do frustracji, poczucia winy, a w konsekwencji – wypalenia. Najczęstsze strategie radzenia sobie – ucieczka w nadmierną kontrolę albo tłumienie emocji – tylko wzmacniają problem.

A jednak napięcie nie zawsze musi być destrukcyjne. Profesor Marianne Lewis w swoim wystąpieniu The Power of Paradox zauważa, że paradoksy mogą stać się źródłem innowacji. Kluczem jest zmiana perspektywy: zamiast traktować sprzeczności jako przeszkodę i konieczność wyboru „ALBO”, można zobaczyć w nich przestrzeń do twórczego „ORAZ”.

Podobnie pisze Barry Johnson w książce Polarity Management. Zwraca uwagę, że wiele wyzwań lidera to nie problemy do rozwiązania, ale dylematy do zarządzania. Zamiast wybierać jedno albo drugie – stanowczość albo empatię – chodzi o umiejętność korzystania z obu biegunów równocześnie i świadomego balansowania między nimi. To podejście pozwala traktować sprzeczności nie jako obciążenie, ale jako źródło siły.

Nowe kompetencje lidera

Co to oznacza w praktyce? Po pierwsze – wyczucie stylu i autentyczna komunikacja. Bill George, autor True North, podkreśla, że prawdziwy autorytet lidera nie rodzi się z perfekcyjnego wizerunku, ale z autentyczności i odwagi przyznawania się do błędów.

Po drugie – siła zakorzeniona w kreatywności. W świecie pełnym sprzeczności i przesytu informacji coraz ważniejsze staje się to, co Nitin Nohria nazywa „dobrym smakiem”. Chodzi o umiejętność wybierania tego, co naprawdę wartościowe i twórczego łączenia pozornie sprzecznych elementów w spójną całość. Kreatywność nie jest tu jedynie „miłym dodatkiem”, ale kompetencją strategiczną – pozwala liderom odnaleźć własną siłę i kierunek w chaotycznym otoczeniu.

Po trzecie – gotowość do kwestionowania status quo. Zamiast myśleć w kategoriach buntu, coraz częściej mówi się o roli „architekta zmiany”: osoby, która wykorzystuje napięcia i paradoksy, by tworzyć nowe rozwiązania i budować kulturę opartą na zaufaniu.

Paradoksy jako szansa

Sprzeczności nie znikną. To naturalna część przywództwa w złożonym świecie. Pytanie brzmi: czy będą nas przygniatać, czy staną się źródłem siły i innowacji? O tym, jak lider może odnaleźć się w świecie sprzecznych oczekiwań, jak radzić sobie z napięciem i jak rozwijać kompetencje potrzebne w czasach paradoksów, dziennikarka Małgosia Kwiatkowska rozmawia z Dominikiem Pieczewskim – konsultantem HR w Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów, psychoterapeutą i trenerem. Zapraszamy do wysłuchania.

Polecamy też inne podcasty z cyklu „Uwaga równowaga”. W każdym odcinku badamy istotny temat, rozmawiając z ekspertami w danej dziedzinie. To okazja do poznania nowych perspektyw i zdobycia cennych informacji w przystępnej formie. Wszystkie nasze treści wpisują się w naszą misję, którą jest odbudowywanie i utrzymywanie efektywnej równowagi. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat programu EAP, skontaktuj się z nami.